Wie herkent het niet? Die heerlijke geur van verse stroopwafels welke door de lucht zweeft! Of je nu op de markt loopt, in een druk stadscentrum of een pittoresk dorpje. Het is een geur die je bijna róept om naar dat kraampje te lopen, waar een ambachtelijke wafelmaker de traditionele kunst van het stroopwafel maken laat zien. Maar, hoe die stroopwafel nu ook al decennia ‘gewoon’ in pakjes in de supermarkt ligt, is de historie van de stroopwafel best interessant. Tijd dus voor een informatief reisje richting Gouda, de vermoedelijke oorsprong van deze oer-Hollandse lekkernij.
Wat is een stroopwafel nou precies?
De stroopwafel wordt van oorsprong siroopwafel genoemd. De koek bestaat uit twee ronde goudbruine wafels met ruitpatroon, waartussen zoete siroop (stroop) wordt aangebracht. Oorspronkelijk hadden stroopwafels een diameter van ongeveer 10 centimeter, maar inmiddels zijn ze verkrijgbaar met een diameter van ongeveer 5 (de mini stroopwafels) tot 25 centimeter (de bekende mega stroopwafels van de kraampjes).
Het maken van een stroopwafel is nog niet zo makkelijk als het lijkt en vereist een beetje precisie. Er is ook geen vast recept, aangezien iedere bakker zijn eigen versie heeft. Zoek dus gewoon een beetje op Google en je kunt er genoeg vinden. Na het kneden van dit deeg, bak je een stukje deeg gedurende slechts één minuut in een heet speciaal wafelijzer. Door de korte baktijd wordt de wafel niet helemaal gaar en blijft de binnenkant zacht. Vervolgens steek je de wafels uit met een ronde vorm en snijd je deze plak horizontaal doormidden. Hier komt dus die precisie kijken, aangezien de wafels vrij dun doormidden gesneden moeten worden. De ‘resten’ van de afgesneden randen of mislukte koeken ken je vast wel als de snippers welke in zakjes worden verkocht op de markt of braderie.
Maar, dan ben je er nog niet. Eén helft van de doorgesneden wafel smeer je met stroop in, waarna de andere helft erop wordt gelegd. Et voilà!
Historie
Het is een koude, stormachtige dag als ik door Gouda struin, op zoek naar bakkers welke mij meer kunnen vertellen over de historie van de stroopwafel. Het lijkt toch alsof er een beetje mysterie hangt rondom deze koek, want verschillende verhalen gaan de rondte over het ontstaan en de oorsprong. Al zijn de meesten het er wel over eens dat het inmiddels toch wel Gouda’s trots genoemd mag worden.
In de vier bakkerijen waar ik kom wordt vaak de bakkerij van Kamphuisen genoemd, die in het begin van de 19e eeuw in Gouda werd gevestigd. Hier zouden de eerste stroopwafels zijn gebakken. Een oud recept genaamd ‘de Kamphuysen Siroopwafel’ beschrijft een stroopwafel als een koek welke bestaat uit twee krokante wafels die door middel van siroop op elkaar worden gekleefd. Wanneer deze bakkerij precies begonnen is met het maken van stroopwafels kan niemand met zekerheid zeggen. Sterker nog, als ik op zoek ga naar naslagwerk over de koek in de plaatselijke bibliotheek strand ik op een stuk van ene G. Schrijvers in de Goudsche Courant van februari 1960.
G. Schrijvers noemt een aantal redenen waarom niet met zekerheid gezegd kan worden wanneer de eerste stroopwafel in Gouda werd gebakken. In de eerste plaats vond er geen productregistratie plaats of patent aangevraagd. Omdat bakkers individuele ondernemers waren ontstonden in die tijd onderling geen ruzie of juridische verwikkelingen over het bedenken van een recept. Als laatste reden geeft de schrijver aan, dat er in die tijd geen plaatselijke krant was waarin geadverteerd kon worden. Een advertentie in de trant van: 'Nieuw, de siroopwafel!’ was dus ondenkbaar, hoe trots je er ook op was.
Toekomst
Inmiddels lijkt de stroopwafel al decennia lang in de armen te zijn gesloten van de inwoners van Gouda en staat de koek ook het meer bekend als de Goudse stroopwafel. En dat die populariteit verder gaat dan de stad zelf blijkt wel als we kijken naar de internationale populariteit van de koek. Uiteraard zijn het de Amerikanen welke hier wel een hapje van lusten en bestaan er in New York, Lancaster, Pennsylvania en Salt Lake City zelfs bakkerijen welke ook stroopwafels maken.
In tegenstelling tot het nou niet zo heel gezonde karakter heeft de stroopwafel maar een caloriewaarde van 134, evenveel als een krentenbol dus. Dat zet je toch aan het denken als je de volgende keer een kopje koffie neemt. Stroopwafel erbij?
Bron: Schrijvers, G., "Ontstaan van stroopwafel in nevelen", in Goudsche Courant d.d. 20 februari 1960
